Quy Định Về Tranh Chấp Hợp Đồng Và Giải Quyết Tranh Chấp Hợp Đồng

Tranh chấp hợp đồng và giải quyết tranh chấp hợp đồng được thể hiện qua nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng thương lượng, hòa giải, tòa án, trọng tài. Tham khảo bài viết dưới đây của eCONTRACT để nắm rõ chi tiết về đặc điểm, nguyên tắc và các phương pháp hào giải quyết trong trong tranh chấp hợp.

Tranh chấp hợp đồng

1. Tranh chấp hợp đồng là gì?

Tranh chấp hợp đồng là sự mâu thuẫn, bất đồng ý kiến giữa các bên tham gia quan hệ Hợp đồng liên quan đến việc thực hiện hoặc không thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo Hợp đồng.

2. Các đặc điểm, nguyên tắc của tranh chấp Hợp đồng

Các đặc điểm, nguyên tắc của tranh chấp Hợp đồng

- Phát sinh trực tiếp từ quan hệ Hợp đồng, nên luôn luôn thuộc quyền tự định đoạt của các bên tranh chấp (tức các bên trong Hợp đồng).

- Mang yếu tố tài sản (vật chất hay tinh thần) và gắn liền lợi ích các bên trong tranh chấp.

- Nguyên tắc giải quyết các tranh chấp Hợp đồng là bình đẳng, thỏa thuận và đảm bảo đảm bảo nhanh chóng, chính xác, đúng pháp luật

- Tranh chấp Hợp đồng đòi hỏi phải được giải quyết thỏa đáng bằng 1 phương thức phù hợp để vừa bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tranh chấp, vừa đảm bảo trật tự pháp luật và kỷ cương xã hội, giáo dục được ý thức tôn trọng pháp luật của công dân, góp phần ngăn ngừa các trường hợp vi phạm Hợp đồng.

- Quyết định giải quyết các tranh chấp Hợp đồng phải có tính khả thi cao, thi hành được và quá trình giải quyết phải đảm bảo tính dân chủ và quyền tự định đoạt của các bên với mức chi phí giải quyết tranh chấp hợp đồng thấp.

- Tranh chấp Hợp đồng có thể được giải quyết bằng các phương thức khác nhau: hòa giải, trọng tài hay Tòa án.

- Các bên tranh chấp có thể chọn lựa một phương thức giải quyết tranh chấp Hợp đồng phù hợp hoặc sử dụng phối hợp nhiều phương pháp.

-  Các yếu tố tác động và chi phối việc các bên chọn lựa phương thức giải quyết các tranh chấp Hợp đồng. Có thể là các lợi thế mà phương thức giải quyết đó có thể mang lại cho các bên.

+ Mức độ phù hợp của phương thức giải quyết tranh chấp đó đối với nội dung và tính chất của tranh chấp Hợp đồng với cả thiện chí của các bên.

+ Thái độ và quy định của nhà nước đối với quyền chọn lựa phương thức giải quyết của các bên.

3. Các nguyên nhân dẫn đến tranh chấp hợp đồng

Tranh chấp hợp đồng xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau

Quá trình tranh chấp hợp đồng có thể xảy ra vì nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể là yếu tố chủ quan hoặc khách quan.

Nguyên nhân chủ quan:

- Doanh nghiệp chưa nắm rõ được các quy định của pháp luật

- Doanh nghiệp chưa chú trọng vào các vấn đề pháp lý mà chỉ chú trọng quan tâm đến lợi nhuận

- Doanh nghiệp không soạn thảo hợp đồng theo mẫu và không rà soát kỹ càng các điều khoản trong hợp đồng trước khi thực hiện ký kết hợp đồng.

- Doanh nghiệp có sự chủ quan, không tìm hiểu kỹ tư cách chủ thể của người ký kết hợp đồng.

Nguyên nhân khách quan:

- Các rủi ro bất khả kháng xảy ra như thiên tai, dịch bệnh dẫn đến vi phạm hợp đồng

- Chính sách pháp luật thay đổi khiến cho doanh nghiệp không cập nhật kịp thời vào hợp đồng

- Khung pháp lý điều chỉnh hợp đồng thiếu minh bạch và chồng chéo.

4. Các phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng:

4.1 Phương thức thương lượng, hòa giải:

Giải quyết tranh chấp hợp đồng bằng phương thức hoà giải

Đây là cách thức đầu tiên xuất hiện khi có bất kỳ vấn đề xung đột nào xảy ra, trong tất cả lĩnh vực và trong giải quyết tranh chấp hợp đồng cũng nên ưu tiên sử dụng đến phương thức này. Việc thương lượng, hòa giải diễn ra giữa các bên tranh chấp, cùng nhau bàn bạc, thỏa thuận để đi đến cách hiểu thống nhất nội dung hợp đồng và đưa ra được phương án có lợi nhất, giảm thiểu nhiều thiệt hại nhất cho cả hai bên. Và trong đó đều tự nguyện thực hiện phương án đã thỏa thuận hòa giải.

Ưu điểm của phương thức thương lượng hoà giải:

- Giải quyết nhanh chóng, đơn giản mà không mất phí;

- Là phương thức đầy thiện chí, không phân định bên thắng bên thua, tránh gây xung đột, đối đầu cho hai bên để có thể sau đó 2 bên vẫn có thể hợp tác vui vẻ với nhau;

- Việc giải quyết hòa giải chỉ có 2 bên xung đột tham gia thương lượng, đàm phán mà không xuất hiện thêm bên thứ 3 nên các bên sẽ giữ kín được các bí mật kinh doanh cũng như liên quan đến hóa đơn, chứng từ trong quá trình hợp tác kinh doanh;

- Giải quyết hòa giải êm đẹp cũng không gây mất hình ảnh, uy tín của các bên.

- Việc hòa giải xuất phát từ ý chí tự nguyện của hai bên nên khi đã thỏa thuận được thì hai bên sẽ nghiêm túc thực hiện để giải quyết tranh chấp triệt để.

- Hòa giải xuất phát từ sự tự nguyện có điều kiện của các bên, nên khi đạt được phương án hòa giải, các bên thường nghiêm túc thực hiện.

Hạn chế của phương thức thương lượng hoà giải

- Việc hòa giải thành công hay không thành phụ thuộc rất lớn về sự thiện chí, bình tĩnh và hiểu biết của các bên tranh chấp nên có thể việc giải quyết tranh chấp sẽ bị kéo dài, bế tắc và có thể dẫn đến hậu quả hết thời hạn khởi kiện để giải quyết tranh chấp tại Tòa án.

- Không được bảo đảm bằng cơ chế pháp lý, mang tính bắt buộc nên kết quả hòa giải có thể không được bảo đảm thực hiện.

Các hình thức hòa giải:

- Tự hòa giải: Các bên tranh chấp tự bàn bạc để đi đến thống nhất phương án giải quyết tranh chấp mà không cần tới sự tác động hay giúp đỡ của bên thứ 3.

- Hòa giải qua trung gian: Các bên tranh chấp tiến hành hòa giải với nhau dưới sự hổ trợ, giúp đỡ của bên thứ ba (người trung gian hòa giải). Trung gian hòa giải có thể là cá nhân, tổ chức hay Tòa án do các bên tranh chấp chọn lựa hoặc do pháp luật quy định.

- Hòa giải ngoài thủ tục tố tụng: Các bên tiến hành trước khi dưa đơn khởi kiện ra Tòa án hay trọng tài.

- Hòa giải trong thủ tục tố tụng: Việc hòa giải diễn ra dưới sự trợ giúp của Tòa án hay trọng tài và được tiến hành tại Tòa án, trọng tài. Các cơ quan này sẽ tiến hành giải quyết tranh chấp theo đơn kiện của một bên. Tòa án, trọng tài sẽ đưa ra quyết định công nhận sự thỏa thuận của các bên và quyết định này có giá trị cưỡng chế thi hành đối với các bên.

4.2 Phương thức giải quyết tranh chấp bởi Trọng tài thương mại:

Phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại chỉ áp dụng đối với những hợp đồng có liên quan đến thương mại. Nếu hợp đồng chỉ liên quan đến vấn đề dân sự thông thường thì các bên không thể lựa chọn cách thức này để giải quyết tranh chấp hợp đồng.

Các bên có tranh chấp hợp đồng có thể đưa ra thỏa thuận và ghi nhận bằng văn bản về việc khi phát sinh tranh chấp thì lựa chọn giải quyết bởi Trọng tài thương mại. Đây là cách thức giải quyết tranh chấp qua Trọng tài viên – bên thứ 3 độc lập (không mang tính quyền lực nhà nước) nhằm chấm dứt mâu thuẫn đưa ra phán quyết yêu cầu các bên phải thi hành theo.

Các bên tranh chấp được quyền lựa chọn trọng tài viên, quyết định ngôn ngữ, địa điểm và thời gian giải quyết. Trọng tài sau khi đã xem xét sự việc tranh chấp sẽ đưa ra phán quyết có giá trị cưỡng chế thi hành đối với các bên. Đây là phương thức bắt nguồn từ sự tự nguyện thỏa thuận của các bên và không mang ý chí quyền lực nhà nước.

Tại Việt Nam, Trọng tài thương mại là một tổ chức phi chính phủ hoạt động trên pháp luật và quy chế trọng tài quốc tế. Cơ chế giải quyết bằng phương pháp trọng tài được thể hiện ở cả hai yếu tố là thỏa thuận và tài phán.

Khi đã lựa chọn cách thức giải quyết trọng tài, các bên có thể lựa chọn trung tâm trọng tài, trọng tài viên, luật áp dụng nhưng khi đã có kết quả giải quyết, phán quyết của trọng tài thì các bên có nghĩa vụ phải thực hiện. Trọng tài giải quyết dựa theo nguyên tắc xét xử 1 lần và phán quyết của trọng tài mang tính chung thẩm và không thể bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định tố tụng dân sự. Phán quyết có giá trị hiệu lực thi hành với các bên và nếu bên nào không thi hành thì bên còn lại có quyền yêu cầu ra Tòa án công nhận phán quyết và yêu cầu cơ quan thi hành án cưỡng chế thi hành.

Giải quyết tranh chấp hợp đồng bằng phương pháp Trọng tài thương mại

Ưu điểm của phương thức giải quyết tranh chấp Hợp đồng thông qua trọng tài:

- Thủ tục trọng tài đơn giản, nhanh chóng.

- Các bên tranh chấp có khả năng tác động đến quá trình trọng tài.

- Quyền chỉ định trọng tài viên nên có thể lựa chọn được trọng tài viên nhiều kinh nghiệm, trình độ, chuyên môn cao, am hiểu sâu sắc vấn đề đang tranh chấp

- Cơ quan trọng tài hoàn toàn trung lập

- Nguyên tắc trọng tài không công khai nên đảm bảo bí mật kinh doanh và giữ được uy tính của các bên trên thương trường.

- Phán quyết của trọng tài có tính chung thẩm, không bị kháng cáo trừ trường hợp một trong các bên tranh chấp yêu cầu và có căn cứ chứng minh.

- Được công nhận quốc tế thông qua các công ước quốc tế được ký kết.

- Trọng tài không đại diện cho quyền lực nhà nước nên rất phù hợp để giải quyết các tranh chấp có nhân tố nước ngoài.

Hạn chế của phương thức giải quyết tranh chấp thông qua trọng tài:

- Tính cưỡng chế thi hành các quyết định trọng tài không cao (vì Trọng tài không đại diện cho quyền lực tư pháp của nhà nước).

- Việc thực hiện các quyết định trọng tài hoàn tòan phụ thuộc vào ý thức tự nguyện của các bên.

4.3 Phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng theo thủ tục tố tụng tư pháp

Khi tranh chấp Hợp đồng phát sinh, nếu các bên không tự thương lượng, hòa giải với nhau thì có thể được giải quyết tại Tòa án. Tùy theo tính chất của Hợp đồng là kinh tế hay dân sự mà các tranh chấp phát sinh có thể được Tòa án giải quyết theo thủ tục tố tụng kinh tế hay thủ tục tố tụng dân sự.

Giải quyết tranh chấp hợp đồng bằng thủ tục tố tụng tư pháp

Ưu điểm của việc giải quyết tranh chấp Hợp đồng qua Tòa án:

- Các quyết định của Tòa án (đại diện cho quyền lực tư pháp của nhà nước) mang tính cưỡng chế thi hành đối với các bên.

- Các bên phải có trách nhiệm và nghĩa vụ phải thực hiện quyết định của Tòa án nếu không sẽ bị áp dụng các biện pháp bảo đảm thi hành án.

- Với nguyên tắc 2 cấp xét xử, những sai sót trong quá trình giải quyết tranh chấp tránh được những sai sót và có khả năng phát hiện, khắc phục.

- Tại Việt Nam, chi phí giải quyết qua Tòa án thấp hơn lệ phí trọng tài.

Hạn chế của việc giải quyết tranh chấp Hợp đồng qua Tòa án:

- Thời gian giải quyết tranh chấp tốn khá nhiều thời gian, nhiều vụ việc có thể kéo dài đến vài năm mà chưa giải quyết xong do thủ tục tố tụng Tòa án quá chặt chẽ.

- Khả năng tác động của các bên trong quá trình tố tụng rất hạn chế. Trừ việc cung cấp tài liệu, bằng chứng, chứng cứ và biện luận khi tranh tụng thì các bên không thể can thiệp vào quá trình tố tụng và phán quyết của Tòa án.

- Với nguyên tắc xét xử công khai thì các bên có thể sẽ bị lộ một số thông tin liên quan đến làm ăn, kinh doanh, hóa đơn, chứng từ và có thể bị sụt giảm về uy tín của mình.

- Với những tranh chấp có yếu tố nước ngoài thì việc lựa chọn Tòa án, lựa chọn luật áp dụng còn phụ thuộc vào hợp đồng, các bên và những điều khoản quốc tế, điều khoản song phương giữa các quốc gia đã ký kết nên thủ tục giải quyết còn nhiều vướng mắc.

5. Quyền và nghĩa vụ các bên khi giải quyết tranh chấp hợp đồng lao động

Quyền và nghĩa vụ của các bên khi xảy ra tranh chấp hợp đồng

Căn cứ theo điều 182 của bộ luật lao động 2019. Quyền và nghĩa vụ của các bên khi giải quyết tranh chấp hợp đồng lao động như sau:

Về quyền của các bên:

- Trong quá trình giải quyết tranh chấp hợp đồng, các bên có thể tham gia trực tiếp hoặc thông qua đại diện ủy quyền

- Các bên được phép rút yêu cầu tranh chấp hoặc thay đổi nội dung tranh chấp

- Các bên có quyền yêu cầu thay đổi người giải quyết tranh chấp nếu có lý do phù hợp khi người đó không thể khách quan trong giải quyết tranh chấp.

Về nghĩa vụ của các bên khi giải quyết tranh chấp

- Các bên cung cấp kịp thời và đầy đủ các chứng chứ chứng minh cho yêu cầu giải quyết tranh chấp

- Các bên cần chấp nhận theo thỏa thuận đã thương lượng, quyết định của ban Trọng tài lao động, bản án hay quyết định có hiệu lực của tòa án.

Tùy theo từng trường hợp cụ thể mà sẽ có cách giải quyết tranh chấp hợp đồng khác nhau. Tuy nhiên cách thức giải quyết tranh chấp hợp đồng cần tuân thủ theo quy định của pháp luật.

Trên đây là chi tiết quy định về tranh chấp hợp đồng và các phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng. Mọi người cần nắm vững các quy định này để lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp phù hợp, đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho các bên.

Để được tư vấn, giải đáp thắc mắc và báo giá cụ thể, vui lòng đăng ký TẠI ĐÂY.

✅ Hoặc ngay để được hỗ trợ trực tiếp

Tổng đài: 19006142 / 19006139

KV Miền Bắc - (Mr Hưng): 0911670826 - (Ms Hằng): 0911 876 893

KV Miền Nam - (Ms Thùy): 0911 876 899 / (Ms Thơ): 0911 876 900

Hợp đồng điện tử EFY-eCONTRACT - Bỏ ký tay, thay ký số

HopLTT